Rodzaje instrumentów finansowych

17 sierpnia 2021
/ Kamil Hupajło

Dokonywanie operacji w ramach rynków finansowych wymaga dokładnej znajomości instrumentów, na których opierają one swoje funkcjonowanie. Instrumenty finansowe to podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii, które determinowane są m.in. przez Ustawę o rachunkowości instrumentami finansowymi i Ustawę o rachunkowości. W praktyce bywają niezwykle zróżnicowane i warto raz, a porządnie zapoznać się z ich klasyfikacją. Czym różnią się od siebie instrumenty finansowe? Sprawdź właśnie tutaj!

 

Czym są instrumenty finansowe?

 

W ujęciu praktycznym instrumentami finansowymi są wszystkie kontrakty, które stają się podstawą powstania zobowiązania finansowego bądź instrumentów kapitałowych u jednej strony, u drugiej natomiast aktywów finansowych. Zawarcie takiego kontraktu zawsze będzie miało więc swoją konsekwencję, czyli konieczność wykonania praw lub wywiązania się ze zobowiązań. Całość natomiast charakteryzuje obligatoryjność. Dodatkowo nieco więcej w kwestii obligacji, instrumentów i ich zabezpieczenia możesz dowiedzieć z poniższego materiału Rafała i Kamila:

 

 

Jak jest podstawowa klasyfikacja instrumentów finansowych?

 

Nieodłącznie związane są one z pojęciem rynku i gospodarki rynkowej. Dodatkowo wskazuje się także na to, że coraz mniej osób niezwiązanych zawodowo z rynkami finansowymi posiada instrumenty finansowe. Do najbardziej popularnych instrumentów finansowych zaliczyć można: 

  • papiery wartościowe w postaci akcji, 
  • dłużne papiery wartościowe czyli obligacje, 
  • prawa poboru, 
  • warranty 
  • zbywalne certyfikaty inwestycyjne o różnym charakterze.

Jak wygląda klasyfikacja instrumentów finansowych z perspektywy kapitałowej? 

 

Między pojęciem instrumentu kapitałowego w Ustawie o rachunkowości i nieco sprecyzowanym jego znaczeniem w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi występuje podstawowa różnica. Instrumenty podzielić można ze względu na złożoność, czyli: pierwotne, pochodne i złożone. Natomiast w ramach definicji ścisłej wyróżnia się:

  • instrumenty rynku pieniężnego,
  • kontrakty terminowe (futures), 
  • tytuły uczestnictwa w instytucjach jeśli chodzi o zbiorowe inwestowanie,
  • opcje kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych (call, put), opcje na stopy procentowe, 
  • kontrakty typu forward, 
  • swapy indeksowe, swapy akcyjne, swapy walutowe, swapy na stopy procentowe, 
  • opcje walutowe, opcje na indeksy giełdowe,
  • prawa majątkowe o cenie uzależnionej od wartości danej rzeczy.

Instrumenty finansowe ze względu na złożoność i genetyczność

 

Pierwotne instrumenty finansowe posiadają znaną wartość nabywcza zmieniającą się w czasie. Mogą one występować w formie zarówno pieniężnej, jak i niepieniężnej. W praktyce będą to więc dobrze wszystkim znane akcje, obligacje korporacyjne czy też obligacje skarbowe. Pochodne instrumenty finansowe to natomiast wszystkie o wartości, która uzależniona jest od wartości instrumentu bazowego, na którym się opiera. Czyli jeśli dany giełdowy kontrakt odzwierciedla w sposób rynkowy wartość konkretnego indeksu, to jest na nim oparty. 

 

Autor: Wiktor Kacperski