Nie ulega wątpliwości, że z roku na rok rośnie liczba osób, które padły ofiarą tzw. „oszustwa bankowego”. Nie tylko coraz więcej osób odbiera telefony od rzekomych pracowników banku informujących o konieczności zabezpieczenia środków, które w rzeczywistości mają na celu wyprowadzenie środków z konta, ale przede wszystkim oszuści wydają się być coraz bardziej pomysłowi w swoich działaniach. Wyłudzanie danych, phishing polegający na podstawieniu fałszywej strony internetowej, działanie przez tzw. zdalny pulpit czy wyłudzanie kodów Blik stanowią tylko część sposobów, za pomocą których oszustom udaje się pozbawić posiadacza konta bankowego oszczędności. Problem jest na tyle poważny i szeroki, że pochyla się nad tym coraz więcej instytucji i organów, jak np. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Rzecznik Finansowy. Skutkiem analiz w powyższych przypadkach jest uznanie transakcji dokonanych przez osoby nieuprawnione za nieautoryzowane. Jak zmienia to sytuację klienta banku i na co w tej kwestii wskazuje ustawodawca?
Uwagę w przedmiotowym stanie faktycznym należy skupić przede wszystkim na ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (dalej: u.u.p.), której art. 46 ust. 1 wskazuje że co do zasady, w przypadku wystąpienia nieautoryzowanej transakcji płatniczej dostawca płatnika niezwłocznie, nie później jednak niż do końca dnia roboczego następującego po dniu stwierdzenia wystąpienia nieautoryzowanej transakcji, którą został obciążony rachunek płatnika, lub po dniu otrzymania stosownego zgłoszenia, zwraca płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji płatniczej. Oznacza to, że w takich przypadkach, tj. dokonania „oszustwa bankowego”, bank powinien zwrócić swojemu klientowi wyprowadzoną z konta kwotę. Wyżej wspomniany przepis wskazuje jednak także na wyjątek od obowiązku zwrotu kwoty nieautoryzowanej a jest to sytuacja, w której dostawca płatnika podejrzewa oszustwo i poinformuje o tym w formie pisemnej organy powołane do ścigania przestępstw. Podkreślić należy jednak, że podstawy do podejrzenia oszustwa muszą być uzasadnione i należycie udokumentowane.
Powyższa ustawa wskazuje na obowiązki obu stron sporu, tj. nie tylko płatnika (tj. banku), ale także użytkownika (tj. klienta banku) będącym osobą która straciła środki ze swojego konta bankowego. Wskazać należy, że użytkownik obowiązany jest przede wszystkim do niezwłocznego powiadomienia dostawcy (banku) o stwierdzonej nieautoryzowanej transakcji. Dopełnienie powyższego obowiązku jest kluczowe w postępowaniu dochodzenia swoich roszczeń przeciwko bankowi, albowiem w przypadku niedokonania zgłoszenia w terminie trzynastu miesięcy, roszczenie z tytułu nieautoryzowanej transakcji wygasa. Termin trzynastu miesięcy jest natomiast liczony od dnia obciążenia rachunku płatniczego.
Kolejną regulacją na korzyść klienta banku jest wynikający z ustawy odwrócony ciężar dowodu stanowiący wyjątek od reguły z art. 6 k.c., zgodnie z którym „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”. Tymczasem art. 45. 1. u.u.p. wskazuje, że to na dostawcy użytkownika, w tym przypadku banku, spoczywa ciężar udowodnienia, że transakcja płatnicza została autoryzowana. W praktyce oznacza to, że ustawodawca uregulował kwestię udowodnienia roszczenia na korzyść klienta banku, albowiem to na banku spoczywa wykazanie, że autoryzacja miała miejsce.
Mimo regulacji poczynionych na korzyść klientów banków, osoby będące ofiarami utraty pieniędzy wskutek działania oszustów często rezygnują z dochodzenia swoich roszczeń obawiając się instytucji finansowej oraz niesłusznie dopatrując się rzekomych uchybień we własnym działaniu. Tymczasem biorąc pod uwagę nie tylko ustawodawstwo, ale także orzecznictwo sądowe, zachęcamy do zasięgnięcia porady i oddania sprawy do analizy osobom doświadczonym, być może również w tym przypadku będziemy mieli do czynienia z transakcją nieautoryzowaną, a co za tym idzie – odzyskaniem środków przez klienta banku.
Proponuję, abyś skontaktował się ze mną mailowo lub telefonicznie. Pomagam klientom, którzy napotykają podobny problem i sugeruję im możliwie najbardziej korzystne rozwiązania dopasowane do ich potrzeb. Do każdej sprawy warto podejść w sposób indywidualny. Jeśli znajdujesz się w podobnej sytuacji zadzwoń na telefon dostępny w profilu pod tym linkiem bądź napisz maila. Zapraszam do kontaktu.
Autor: Wiktor Kacperski
