Dom Maklerski Copernicus – czy zachodziła nieuczciwa sprzedaż? Analizujemy decyzję KNF.

W dniu 13 maja 2021 r. Komisja Nadzoru Finansowego wydała decyzję w postaci cofnięcia DM Copernicus zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych oraz oferowania instrumentów finansowych. Dodatkowo KNF nałożył na Copernicus karę pieniężną w wysokości 3,5 mln zł. Na zakończenie działalności maklerskiej w tym zakresie Copernicus ma 2 miesiące od dnia doręczenia decyzji. KNF nałożyła rygor natychmiastowej wykonalności w części dotyczącej ograniczenia zezwolenia.

Informacja ta jest istotna dla nabywców instrumentów finansowych za pośrednictwem DM Copernicus, a niżej określonego działania Domu Maklerskiego mogą być podstawą do roszczeń odszkodowawczych kierowanych przez nabywców w stosunku do DM lub bezpośrednio osób sprzedających.

Nałożona kara to konsekwencja licznych naruszeń, jakich dopuścił się Dom Maklerski tj.:

1. współpraca Domu Maklerskiego z podmiotami trzecimi nieposiadającymi uprawnień do świadczenia usług oferowania instrumentów finansowych, co stanowiło naruszenie art. 72 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi („ustawa o obrocie)[1],
2. działanie w sprzeczności z zasadami uczciwego obrotu i niezgodnie z najlepiej pojętymi interesami klientów tj. oferowanie obligacji mimo braku oceny ryzyka, czy spółka emitująca obligacje będzie w stanie regulować swoje zobowiązania, oraz na sprzecznym z zasadą działania w najlepiej pojętym interesie klienta motywowaniu pracowników Domu Maklerskiego przez jego kierownictwo do sprzedaży określonych instrumentów finansowych, co stanowiło naruszenie art. 83c ust. 1 ustawy o obrocie,
3. brak ustanowienia polityki przeciwdziałania konfliktom interesów, pozwalającej na rozpoznanie okoliczności, które w odniesieniu do konkretnych usług maklerskich wywołują konflikt interesów zagrażający interesom klientów oraz brak określenia procedur, których należy przestrzegać, i środków, które należy przyjąć w celu zapobiegania takim konfliktom lub zarządzania nimi, co stanowiło naruszenie art. 34 ust. 2 lit. a i b rozporządzenia 2017/5652,
4. przyjmowanie zleceń nabycia obligacji celem przekazania do emitenta, bez zawartej pisemnej umowy o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń, co stanowiło naruszenie art. 74b ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie[2],
5. kierowanie do klientów informacji wprowadzających w błąd oraz brak zawarcia w informacjach kierowanych przez Dom Maklerski do klientów rzetelnych informacji o zagrożeniach przy wskazywaniu potencjalnych korzyści usługi inwestycyjnej lub instrumentu finansowego, co stanowiło naruszenie art. 83c ust. 2 ustawy o obrocie,
6. brak przekazywania klientowi lub potencjalnemu klientowi adekwatnych i odpowiednich informacji dotyczących instrumentów finansowych będących przedmiotem usług maklerskich świadczonych przez Dom Maklerski, co stanowiło naruszenie art. 83c ust. 4 pkt 2 ustawy o obrocie,
7. brak zawarcia w notatkach, sporządzanych z rozmów przeprowadzonych w bezpośredniej obecności klienta, informacji wymaganych przepisami oraz brak sporządzania tych notatek, co stanowiło naruszenie art. 83a ust. 4 pkt 2 ustawy o obrocie[3],
8. brak podejmowania działań mających zapobiegać prowadzeniu przez osoby zatrudnione w Domu Maklerskim rozmów telefonicznych z wykorzystaniem niezatwierdzonych przez Dom Maklerski prywatnych urządzeń tych osób, co stanowiło naruszenie art. 83a ust. 4d ustawy o obrocie,
9. brak nagrywania rozmów telefonicznych prowadzonych z klientami w związku ze świadczonymi usługami maklerskimi, co stanowiło naruszenie art. 83a ust. 4 ustawy o obrocie[4],
10. brak uzyskania od osób, które wykonywały czynności, o których mowa w art. 82a ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie, niezbędnych dokumentów i informacji w celu ustalenia posiadanego przez te osoby poziomu wiedzy i kompetencji, co stanowiło naruszenie § 39 ust. 2 Rozporządzenia[5],
11. dopuszczenie do samodzielnego wykonywania przez pracowników Domu Maklerskiego czynności, o których mowa w art. 82a ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie, pomimo nieotrzymania od tych osób dokumentów i informacji, o których mowa w § 39 ust. 2 Rozporządzenia, co stanowiło naruszenie § 39 ust. 3 Rozporządzenia,
12. brak pisemnego określenia zakresu obowiązków i uprawnień autoryzowanych pracowników Domu Maklerskiego, co stanowiło naruszenie § 44 ust. 1 Rozporządzenia,
13. brak zapewnienia przez Dom Maklerski komórce do spraw nadzoru zgodności działalności z prawem zasobów koniecznych do prawidłowego działania tej komórki, co stanowiło naruszenie art. 22 ust. 3 lit a rozporządzenia 2017/565,
14. niezapewnienie przez Dom Maklerski stałej i skutecznie działającej funkcji zgodności z przepisami, co stanowiło naruszenie art. 22 ust. 2 rozporządzenia 2017/565.

W komunikacie KNF wskazała również, że prowadzenie działalności zgodnie z prawem, zasadami uczciwego obrotu i najlepiej pojętym interesem klientów Domu Maklerskiego ma fundamentalne znaczenie dla klientów instytucji nadzorowanej, jak również pozostałych uczestników rynku finansowego. Nabywcy instrumentów finansowych oferowanych przez firmy inwestycyjne inwestują swoje środki w zaufaniu do tych firm, do ich profesjonalizmu, sumienności oraz bezpieczeństwa całego procesu wynikającego z otrzymanego zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę, że stwierdzone wobec Domu Maklerskiego naruszenia koncentrują się na działalności maklerskiej w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych oraz oferowania instrumentów finansowych, Komisja nie zastosowała najbardziej surowej sankcji, jaką jest cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej w pełnym zakresie zezwolenia posiadanego przez Dom Maklerski.

Tym samym, Copernicus Securities SA jest nadal uprawniony do prowadzenia działalności maklerskiej w pozostałym zakresie posiadanego zezwolenia. Komisja nadała decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, co w tym przypadku oznacza, że w ciągu dwóch miesięcy Dom Maklerski w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych oraz oferowania instrumentów finansowych może podejmować wyłącznie działania zmierzające do zakończenia tych działalności, w tym powinien niezwłocznie wypowiedzieć umowy dotyczące świadczenia tych usług maklerskich. Maksymalny wymiar kary, jaki Komisja mogła wymierzyć w tym przypadku, wynosi ponad 20 mln.

Powyższe naruszenia mogły prowadzić do nabycia przez Państwa instrumentów, z których odzyskanie środków może być utrudnione. Jeśli macie Państwo problemy z windykacją emitenta, zapraszamy do kontaktu – na podstawie przygotowanej przez nas ankiety ocenimy, czy możecie Państwo dochodzić roszczeń odszkodowawczych od sprzedawcy. Kontakt do nas: kamil.hupajlo@khg.pl albo dominika.stefanowska@khg.pl

[1] w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 685, dalej: Ustawa zmieniająca) oraz w brzmieniu obowiązującym po wejściu w życie Ustawy zmieniającej a przed wejściem w życie ustawy z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 2217, dalej: ustawa z dnia 16 października 2019 r.)

[2] w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 16 października 2019 r.

[3] w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 16 października 2019 r.

[4] w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 16 października 2019 r.

[5] rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1111)